Mantelzorgers realiseren zich vaak niet écht dat ze mantelzorger zijn. Het zorgen voor een naaste wordt vaak gezien als normaal. Iets onvoorwaardelijks. Iets dat wordt gedaan vanuit liefde en betrokkenheid. En ondanks het feit dat het waardevol is dat je als mantelzorger klaarstaat voor degene van wie je houdt, heeft het ook een kanttekening.  

Als je naast jouw eigen leven, werk, gezin en huishouden ook moet zorgen voor een ander, kan het zijn dat je de zorg voor jezelf wel eens vergeet. Of er geen prioriteit aan geeft. Daardoor sta je continu ‘aan’ en loop je misschien soms jezelf wel eens voorbij. Dit kan fysiek en emotioneel zwaar zijn.  

Het is algemeen bekend dat je pas voor een ander kunt zorgen, als je goed voor jezelf zorgt. In dit artikel lees je waarom zelfzorg belangrijk is, hoe je signalen van overbelasting herkent en vind je praktische zelfzorgtips die makkelijk toe te passen zijn in een drukke dag. 

Waarom zelfzorg voor jou als mantelzorger zo belangrijk is 

Als mantelzorger sta je continu ‘aan’. Het regelen van afspraken, de persoonlijke verzorging opvangen, het bieden van emotionele steun en het draaiende houden van je eigen huishouden, werk en leven kunnen veel van je vragen. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de mantelzorgers zich weleens overbelast voelt. En dat is begrijpelijk. 

Goed voor jezelf zorgen is geen egoïsme, maar noodzaak.  

Het zorgt ervoor dat je: 
– Minder stress ervaart 
– Beter omgaat met moeilijke situatie 
– Fysiek en mentaal gezond blijft 
– De zorg langer en prettiger kunt volhouden 

Signalen van overbelasting: doe de test

Het is belangrijk om signalen van overbelasting tijdig te herkennen. Veel mantelzorgers lopen hier te lang mee rond. Herken jij jezelf in één of meer van deze signalen? Doe de test en kom erachter.  

• Ik heb moeite met slapen 

• Ik heb continu een vermoeid gevoel 

• Ik ben sneller geïrriteerd of emotioneel dan normaal 

• Ik ervaar wat pijnklachten, zoals hoofdpijn, spierpijn of buikpijn 

• Ik heb minder zin in sociale activiteiten 

• Ik heb moeite met focussen en concentreren 

• Ik heb het gevoel dat ik nergens meer aan toe kom 

Merk je deze signalen bij jezelf?  
Neem ze serieus en probeer tijd vrij te maken voor jezelf. 

Praktische zelfzorg tips voor jouw dagelijkse dag 

Plan vaste zelfzorg momenten 

Reserveer momenten in je agenda voor jezelf, net zo serieus als een doktersafspraak. Vraag zo nodig hulp van anderen om dit mogelijk te maken. Voorbeelden van zelfzorg momenten die je kunt inplannen zijn: 
 
1. Een wellness moment voor jezelf  
Verwen jezelf met een warm bad, voetenbad of lekkere douche met je favoriete verzorgingsproducten. 
 
2. Naar buiten 
Maak dagelijks een korte wandeling, al is het maar tien minuten in de buurt. Buiten zijn verlaagd stress en geeft je nieuwe energie. 
 
3. Even ‘offline’ 
Zet een kop thee. Leg je telefoon een uurtje weg en doe iets zonder scherm. Een puzzel, luisteren naar muziek of iets creatiefs. Zorg ervoor dat je voor dit onderdeel iets in huis haalt wat je leuk vindt. Bijvoorbeeld een sudoku boekje. Even weg van de schermtijd en je eigen brein het werk laten doen. 
 
4. Ontspanningsoefeningen 
Er zijn veel gratis apps en video’s met ademhalingsoefeningen, yoga of mindfulness voor beginners. Al vijf minuten per dag maakt verschil. Bekijk bijvoorbeeld de app meditationmoments of insight timer. 
 

Downloadt apps die jou meer overzicht en rust geven als mantelzorger 

In dit artikel vind je twee fijne apps die je kunt gebruiken om voor meer overzicht en rust te zorgen in jouw leven. Waardoor je nét wat beter jouw zelfzorgmomenten kunt bepalen.  

Vraag en accepteer hulp 

Je hoeft het niet alleen te doen. Vraag familie, buren of vrienden om af en toe een taak over te nemen. Of informeer bij de gemeente naar respijtzorg: tijdelijke overname van zorg 

Ga in gesprek met andere mantelzorgers 

Zoek elkaar op. Een luisterend oor van iemand die weet hoe het is mantelzorger te zijn, lucht vaak op. Er zijn online en fysieke lotgenotengroepen. Bekijk bijvoorbeeld MantelzorgNL of levgroep.nl.  

Hulp en ondersteuning voor mantelzorgers 

Je staat er niet alleen voor. Er zijn verschillende organisaties en diensten die mantelzorgers ondersteunen:  
 
MantelzorgNL 
Dit is een landelijke belangenorganisatie met informatie en advies. 

De gemeente 
Gemeentes bieden vaak mantelzorgondersteuning. 

Sociale wijkteams 
Zij kunnen hulp en advies bieden bij praktische zaken en overbelasting. 

Zorgen voor een ander begint met goed zorgen voor jezelf. Door zelfzorg serieus te nemen, blijf je beter in balans. Voel je niet schuldig om af en toe iets voor jezelf te doen. Het maakt je juíst een sterkere en meer ontspannen mantelzorger. 

Wil je meer tips, herkenbare verhalen van andere mantelzorgers en informatie over ondersteuning? Bekijk dan de rubriek ‘mantelzorgers’.